Folk Metal και Αριστερά, μέρος 1ο: Το πείραμα των Sixties

"Hippies were pretty stupid" - Frank Zappa

"(Whiter Shade of Pale) was influenced by books, not drugs" - Keith Reid

"What died at Altamont is the Rousseauian dream itself" - Richard Brody

Αγαπητοί φίλοι, χεβυμεταλάδες και χεβυμεταλούδες.
Φαίνεται ότι, μετά από 40 και πλέον χρόνια ύπαρξης, το Heavy Metal απέκτησε τον δικό του πολιτικορθό μπουρδολόγο, δηλαδή, έναν κοινωνιολόγο / μουσικοκριτικό με αρκετή αναλυτική ικανότητα ώστε να βρει τι επιτέλους φταίει με αυτή τη μουσική. Ιδού, χρειάστηκαν περίπου δέκα ακαδημαϊκές μελέτες και η ρίζα του κακού βρέθηκε. Το όνομα αυτής, εθνικισμός, λευκότητα, αρρενωπότητα, φυλετικοποίηση, μονοπολιτισμός. Με δύο λέξεις, Folk Metal. Ο κίνδυνος μεγάλος διότι το Folk Metal, μας λέει ο κοινωνιολόγος, με μπάντες όπως οι Touristas εεε, Turisas, βρίσκεται προ των πυλών του mainstream, καθωσπρέπει ακραίου ήχου και της βιομηχανίας που τον παράγει. Ήγγικεν η ώρα για την incorporated ακαδήμεια των μαρξιστικών σπουδών συγγνώμη, κοινωνικών σπουδών εννοούσα, να στρέψει το διοπτροφόρο μάτι του Sauron

προς τους ανυπότακτους ιθαγενείς και να αποδομήσει, σοδομίσει και αναδομήσει τα ευρήματα στη μοντέρνα, ευσυνείδητη, εξανθρωπισμένη και πολυπολιτισμένη δυτική κοινωνία.
Το μούσι του Sauron θα καθαρίσει τα αποφάγια.

Φυσικά, η βεντέτα του παπαδαριού -του συγκεκριμένου, αριστερού παπαδαριού- με το Heavy Metal δεν είναι καινούρια και γίνεται εδώ σκόπιμη μια μικρή ιστορική αναδρομή στις απαρχές του Rock καθώς και τα ορόσημα της σχετικά σύντομης ιστορίας του.

Όλα λοιπόν ξεκίνησαν με την τεχνολογική έκρηξη των οπτικοακουστικών μέσων κατά τις πρώτες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα, και τον τρόπο που η ηχητική αυτή τεχνολογία αλληλεπίδρασε με αυτό που λέγεται νεανική ψυχαγωγία και διασκέδαση. Το 45αρι βινύλιο έδωσε περισσότερη ηχογραφημένη μουσική στις μάζες, η εξέλιξη των ηλεκτρονικών κυκλωμάτων απέδωσε την πολυκάναλη ηχογράφηση και τους πρώτους ισχυρούς ενισχυτές [1] και μικρόφωνα και τα ίδια τα ηλεκτρικά όργανα εξειδικεύτηκαν στα νέα δεδομένα. Αντιμέτωπη με όλα αυτά, μια σχετικά ευημερούσα δυτική νεολαία άρχισε να εξερευνά τις καινοφανείς παραμέτρους της ζωντανής μουσικής όπου μουσικός θα μπορούσε να είναι ο οποιοσδήποτε και η μουσική του να φτάνει σχεδόν οπουδήποτε· ήταν πλέον φανερό ότι ένα απέραντο πεδίο πειραματικής οπτικοακουστικής έκφρασης είχε ανοίξει μαζί με νέους δρόμους προς την αναγνώριση και καταξίωση. Από τα μέσα της δεκαετίας του '40 μέχρι και τις αρχές αυτής του '60 η νεολαία χρησιμοποίησε το πεδίο αυτό για να καλύψει τις βασικές ανάγκες του να ζευγαρώνει και να περνάει καλά, με μουσικά οχήματα τα Surf Rock, Garage Rock, Rockabilly, Rock & Blues κτλ. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '60 η κατάσταση είχε μαζικοποιηθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε η Columbia να προσφέρει 13 εκατομμύρια δολάρια μετρητά για να αγοράσει έναν άγνωστο και μικρό κατασκευαστή κιθάρων και ενισχυτών ονόματι Fender.

Τον ίδιο καιρό, στον διαφορετικό κόσμο της πολιτικής, οι ζηλωτές ενός νέου είδους Μαρξισμού -γνωστού ως Κριτική Θεωρία ή Πολιτισμικός Μαρξισμός ή, από το '60 και μετά, Νέα Αριστερά- απολαμβάνοντας στέρεες έδρες και καριέρες στα μεγαλύτερα αμερικανικά πανεπιστήμια [2] μπορούσαν να επιδοθούν στον προσηλυτισμό ανέμελων νιάτων στην αριστερή εξεγερσιακή παραμυθολογία. Για εκείνους, η νεανική ψυχαγωγία δεν είχε διόλου να κάνει με έννοιες όπως αγνός χαβαλές και παραδοσιακός ερωτισμός, αλλά ήταν μέρος ενός γενικότερου offensive πολιτικοποιημένης κουλτούρας -ή κουλτουροποιημένης πολιτικής- η διεξαγωγή του οποίου -και, προπαντός, η εμπέδωσή του στους νέους- θα επαναξιολογούσε κάθε θεσμό που η κοινωνία θεωρούσε δεδομένο επί της δικής τους αξιακής πλάστιγγας, παραχωρόντας στην Αριστερά τη θρυλούμενη Ηγεμονία. Παράλληλα, από τις αρχές της δεκαετίας του '60 και στο μεσοδιάστημα ανάμεσα στον ανυποψίαστο εικοσάχρονο και τον φανατικό πενηντάχρονο και εξηντάχρονο, μια δράκα πολιτικοποιημένων περιθωριακών από το λογοτεχνικό ρεύμα των Beatniks (Allen Ginsberg, Neal Cassady και ο νεότερος Kenneth Kesey) μαζί με εικονοκλάστες αποτυχημένους των ακαδημαϊκών αιθουσών (Timothy Leary και οι νεότεροι Richard Alpert, Ralph Metzner) πειραματίζονταν με ψυχοτρόπες χημείες και προπαγάνδιζαν τη χρήση τους. Με αυτούς ως εισηγητές ο μουσικός πειραματισμός γινόταν πλέον και χημικός, επιφυλάσσοντας για τους νεολαίους τον ρόλο των πειραματόζωων. Ένας αριθμός ψυχοτρόπων ουσιών -γνωστότερη το L.S.D που είχε φτάσει στις Η.Π.Α από το 1950 και μέχρι το 1960 είχε γίνει κοινό μυστικό- θα χρησιμοποιούνταν ευρέως ως ντόπες ενσυναίσθησης με σκοπό την φυγή από την πραγματικότητα προς αναζήτηση ενός εναλλακτικού, γενετικά τροποποιημένου και βελτιωμένου πολιτικοκοινωνικού μοντέλου. Εκεί το πεδίο προσφερόταν ανοιχτό στους ζηλωτές του Πολιτισμικού Μαρξισμού, το εναλλακτικό, σοσιαλιστικό μοντέλο των οποίων είχε υποστεί την τελευταία του τροποποίηση μόλις το 1956, από τη Σοβιετική καταστολή στην Ουγγαρία.

Κάπως έτσι, το μουσικό εργαστήριο των ηλεκτρικών κιθάρων και των φορητών Α.Μ τρανζίστορς όπου νέοι εξέφραζαν με νέους τρόπους τις παλιές και αιώνιες ανησυχίες τους, χάρισε την ενέργειά του σε δύο άλλα εργαστήρια: στο χημικό εργαστήριο όπου ατάλαντοι προνομιούχοι αναζητούσαν την προσωπική τους δικαίωση και καταξίωση στη νομιμοποίηση των ναρκωτικών, [3] και στο πολιτικό εργαστήριο όπου ραβίνοι και ζηλωτές του αριστερισμού αξιοποιούσαν κάθε διαθέσιμο όνειδος και αγκύλωση ενός συντηρητικού, αυτοκρατορικού κατεστημένου, εις το όνομα της αμφισβήτησης και της χειραφέτησης και χάριν της δικής τους εσχατολογίας. Προσεταιριζόμενη από τέτοιους 'επιστήμονες', η νεανική ψυχαγωγία απέκτησε μη-μουσικές προελεύσεις και προορισμούς. Η πενταετία 1963-68 είδε την επονομαζόμενη Counterculture να γιγαντώνεται μέσα στους κόλπους ενός ήδη μαζικού Rock & Roll κινήματος και ολάκερες πανεπιστημιουπόλεις να εντάσσονται στο πελατολόγιο ενός ακμαίου λαθρεμπορίου μεξικανικής μαριχουάνας, αφγανικού χασίς, οπίου, μεσκαλίνης, ψιλοκυβίνης και άλλων συνθετικών ουσιών που αναμιγνύονταν για να σχηματίσουν τη ναρκοκουλτούρα της Ψυχεδέλειας. Ναρκοκουλτούρα που αποτέλεσε τον προπομπό του ανοίγματος της αγοράς των σκληρών ναρκωτικών από τα μέσα της δεκαετίας του '70· μιας μαζικής ζήτησης που θα ικανοποιούταν από τόνους Κολομβιανού προϊόντος το οποίο, σε περιπτώσεις όπως αυτή της πρώην Brotherhood of Eternal Love, θα διακινούνταν από τους ίδιους ναρκεμπόρους.

Ναρκωτικά, αναρχοαριστερισμός, εγκληματικότητα, ανατολίτικος πνευματισμός: η διαπλοκή
των ηθών στις σέχτες της Αντικουλτούρας. Οι σχεδόν συνομήλικοι ψυχοπαθείς Charles Manson
(α) και Jim Jones (δ) αλώνιζαν τα περίχωρα του San Francisco στη διάρκεια του Καλοκαιριού
της Αγάπης, προσηλυτίζοντας χίπηδες. Ο beatnik Manson πίστευε στην Αγία Γραφή και τους
Beatles ενώ ο αιδεσιμότατος Jones έκανε κομουνιστικά κηρύγματα με χριστιανική φρασεολογία.
Στη μέση τα εβραιόπαιδα Jerry Rubin & Bernardine Dohrn, μεγαλοαστοί φοιτητές, οπλαρχηγοί
του κολεγιακού αναρχισμού και δηλωμένοι θαυμαστές του Manson.

Κινούμενη στους ίδιους χώρους και με κύριο σύνθημα τον τερματισμό της επέμβασης στο Βιετνάμ, δευτερεύοντα συνθήματα που αφορούσαν τα πολιτικά δικαιώματα των Αφρο-λατινοαμερικάνων και τον ανταγωνισμό των πυρηνικών οπλοστασίων, αλλά κι ένα πλήθος militant περιθωρίων που ακολουθούσε και περιελάμβανε ανδρόγυνες φεμινίστριες, υπερήφανους gays, μαύρους πάνθηρες, αναρχοπρωτογονιστές, ενόπλους τρομοκράτες και αθώους παιδεραστές, η Νέα Αριστερά είδε τότε τους διασημότερους rock καλλιτέχνες να την προσεγγίζουν αναζητώντας έμπνευση, εγκυρότητα και ιδεολογία. Το μουσικοπολιτικό αυτό ρεύμα απαρτιζόταν από τα μεγαλύτερα ονόματα της βιομηχανίας διασκέδασης: από τους Βρετανούς Beatles και Rolling Stones, στους Chicago και Blood, Sweat & Tears από τις ανατολικές πολιτείες των Η.Π.Α, στο νότο με τους 13th Floor Elevators και την δυτική ακτή με τους Grateful Dead, Jefferson Airplane, Doors, Santana, Crosby, Stills & Nash, Big Brother & the Holding Company κλπ. Αυτοί θα προσέφεραν το soundtrack στο Καλοκαίρι της Αγάπης, στο Μάϊο του '68, στις ανθρωποθάλασσες των Woodstock, Monterey και Isle of Wight, στα μαζικά αντιπολεμικά συλλαλητήρια κτλ. Βεβαίως, το κατά πόσο η πρωτοφανής επιτυχία και παγκόσμια ακτινοβολία των παραπάνω ήταν αντίστοιχη του μουσικού τους χαρίσματος παραμένει υπό συζήτηση, μιας και το κατεστημένο της διασκέδασης που τους μισθοδοτούσε και προωθούσε στελεχωνόταν κατά μεγάλο μέρος από 'αδικαίωτες' μειονότητες με χαρακτηριστικότερη τους κοσμοπολίτες γόνους εβραϊκών οικογενειών, συνομήλικους των πρώτων μαθητών, ευαγγελιστών και αποστόλων της Σχολής της Φρανκφούρτης.

Όμως κάπου εκεί στα τέλη των sixties συνέβη το μοιραίο και η ξέφρενη πορεία της Aντικουλτούρας έλαβε τέλος, ένα τέλος ξαφνικό και πολύ συντομότερο από την εμφάνιση και γιγάντωσή της. Οι θεωρητικοί λόγοι ποικίλλουν:

• Η εξουδετέρωση κομβικών για την Aντικουλτούρα μορφών όπως οι ποινικές διώξεις του Timothy Leary και του ηχολήπτη των Grateful Dead Owsley Stanley, η εκτέλεση στη Βολιβία του ηγέτη της θρυλούμενης σοσιαλιστικής revolución Che Guevara, ο σχεδόν θανάσιμος τραυματισμός του Andy Warhol από φεμινίστρια που προπαγάνδιζε την εξολόθρευση του ανδρικού φύλου, η αυτοκτονία του manager και καθοδηγητή των Beatles Brian Epstein που σήμανε την αρχή του τέλους της μπάντας, η αυτοκτονία του John Griggs και η επακόλουθη διάλυση της Αδελφότητας της Αιώνιας Αγάπης όπως και οι αυτοκτονίες μιας σειράς ροκ ινδαλμάτων που είχαν συνδέσει τη μουσική τους με τη Γενιά των Λουλουδιών: Brian Jones (1969), Alan Wilson (1970), Janis Joplin (1970), Jimi Hendrix (1970), Jim Morrison (1971) και Ron McKernan (1973). Στη δεκαετία του '70 η αίσθηση του αποδεκατισμού θα εντεινόταν, καθώς μια ολόκληρη κοινωνία γινόταν μάρτυρας των μεμονωμένων πορειών χιλιάδων ανωνύμων τοξικομανών προς την καταστροφή.

• Η αμφισβήτηση της αμφισβήτησης, που εκδηλώθηκε από σατυρικούς καλλιτέχνες όπως ο Frank Zappa και η ραγδαία διόγκωση του χίπικου πλήθους που αναπόφευκτα έφερε την τυποποίηση, τη γραφικότητα και εν τέλει την ανεξέλεγκτη εγκληματικότητα. [4] Δύο ακόμη αιτίες σε αυτή την κατεύθυνση αναφέρει η πιο προικισμένη ίσως φωνή της γενιάς του, ο Hunter Thompson: α) Την επίθεση των Hell's Angels σε αντιπολεμική διαδήλωση του Berkeley στις 16 Οκτωβρίου του '65 που προκάλεσε την οργή της κολλεγιακής αριστεράς [5] και σηματοδότησε το ρήγμα ανάμεσα στα λούμπεν/εργατικά στρώματα όπως αντιπροσωπεύονταν από τους bikers και στα ευκατάστατα αστικά στρώματα των φοιτητών και β) Το γεγονός ότι, προς απόλυτη διάψευση των χίπηδων, καμμία ανώτερη δύναμη δεν κράταγε αναμμένο "το φως στην άκρη του τούνελ" για χάρη τους. [6]

• Το φεστιβάλ του Altamont στις 6 Δεκεμβρίου του '69 που τελειώνει με εκατοντάδες ληστείες, εκτεταμένα επεισόδια και 4 νεκρούς, ένας εκ των οποίων μαχαιρώνεται ακριβώς μπροστά στη σκηνή, υπό τους ήχους των Rolling Stones και αφού έχει τραβήξει περίστροφο εν μέσω του πλήθους. Το φεστιβάλ που διεξαγόταν υπό πλήρη απουσία αστυνομικών δυνάμεων, με ελεύθερη είσοδο και μονάχα τους Hell's Angels να παρεμβάλλονται μεταξύ πλήθους και σκηνής, αποτέλεσε για πολλούς την εμφατικότερη διάψευση όλων των προταγμάτων της Αντικουλτούρας και κάθε θεωρίας που ήθελε μια μαζικά διαφωτισμένη νεολαία να αλλάζει τον κόσμο.

• Η οικονομική ύφεση της δεκαετίας του '70 σηματοδότησε το τέλος μιας παρατεταμένης περιόδου οικονομικής ευημερίας που κρατούσε από τη λήξη του β' παγκοσμίου πολέμου. Κινητήριος δύναμη της Αντικουλτούρας ήταν ο τεράστιος όγκος της φοιτητιώσας νεολαίας -σχεδόν 6 εκ. φοιτητές σε αμερικάνικα κολλέγια το 1965- που χρηματοδοτούνταν από τους γονείς τους ώστε να ζουν μια ξέγνοιαστη ζωή στις πανεπιστημιουπόλεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Μόνο εκείνοι θα μπορούσαν να διαθέσουν τους πόρους που απαιτούσε το στήσιμο του όλου happening· από τη χρηματοδότηση της μουσικής σκηνής (συγκροτήματα, συναυλίες, περιοδικά), το αχανές ναρκεμπόριο και τη μετατροπή της ψυχεδελικής υποκουλτούρας σε mainstream μόδα, μέχρι την επάνδρωση και οργάνωση του αντιπολεμικού κινήματος (συλλαλητήρια, ακτιβισμοί). Καθώς η κρίση του 1973 εκτίναζε ανεργία και πληθωρισμό στα ύψη, η φοιτητική κραιπάλη περνούσε στο παρελθόν.

Στην δεκαετία του '60 Ψυχεδέλεια και Αριστερά κατέλαβαν τις θέσεις τους επί της νεανικής ψυχαγωγίας αυτές που κατέχουν έως σήμερα, ως δυνάμεις ομόρροπες, αλληλέγγυες [7] αλλά οπωσδήποτε διακριτές και απρόθυμες να χρεωθούν η μια την άλλη. Η Αντικουλτούρα στήθηκε ως το μαζικότερο και συναρπαστικότερο πείραμα της Αριστεράς αλλά, πέρα από ένα -διατηρητέο πλέον- fashion trend, αποδείχθηκε βραχύβια και αδιέξοδη. Η φθίνουσα πορεία της γινόταν εμφανέστερη όσο αλλοτριωνόταν από μη-νεολαιϊκές καταστάσεις και επενδυόταν με προκάτ πολιτικά ή ηθικοπλαστικά μηνύματα, φτάνοντας στο είδος της μουσικής που τερμάτισε ο Lennon -οι τελευταίες δουλειές του οποίου 'πάτωσαν' και εμπορικά- όπου μια υποτυπώδης ακουστική μελωδία βρίσκεται σε διαρκή απολογία της leftist, pacifist και globalist συνθηματολογίας. Βεβαίως η Αριστερά δεν είχε εξ' αρχής τίποτα να χάσει από τους χίπηδες. Τουναντίον κέρδισε την αίγλη του αντιεξουσιαστικού, φιλειρηνικού και λογίου πολιτικού χώρου που δύναται να κινητοποιήσει μάζες λαού όποτε το κρίνει σκόπιμο· όπως επίσης και ένα μικρό μερίδιο rock κληρονομιάς διεκδικούμενο από μπάντες όπως οι Mc5, Social Deviants και -οι τελευταίοι και καταϊδρωμένοι- Pink Floyd. [8]

Όσο για το Rock & Roll στο όνομα του οποίου είχαν συμβεί όλα τούτα, δεν είχε πει την τελευταία του λέξη...

Αναρχισμός και Ψυχεδέλεια στις αθώες προβολές τους επάνω στη χαμένη γενιά των sixties:
Emmett Grogan, ρομαντικός πρίγκηπας της Haight & Ashbury, ιδρυτικό μέλος των Diggers και
μέγας χλευαστής του Leary, των Yippies και της Νέας Αριστεράς. John Griggs, αποτυχημένος
τροφοσυλλέκτης, φωτισμένος πιστός του acid και ιδρυτής της Brotherhood of Eternal Love. Ο
πρώτος βρέθηκε σε συρμό του μετρό της Νέας Υορκης νεκρός από overdose ηρωίνης το '78,
σε ηλικία 35 ετών. Ο άλλος άφησε την τελευταία του πνοή από overdose ψιλοκυβίνης το 1969,
στα χέρια των φίλων του που τον μετέφεραν στο νοσοκομείο. Ετών 25.

Σημειώσεις

[1] Μέχρι και το 1963, τα ηχεία που μπορούσαν να αποδώσουν πάνω από 15 watts ήταν λίγα και πανάκριβα.

[2] Το Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας (Institut für Sozialforschung) ήταν ένα μαρξιστικό κοινωνιολογικό think tank που ιδρύθηκε στην Φρανκφούρτη το 1923 από τον μεγιστάνα Felix Weil (αυτοχαρακτηριζόταν 'Μπολσεβίκος των σαλονιών') ως παράρτημα του τοπικού πανεπιστημίου, μένοντας γνωστό ως Σχολή της Φρανκφούρτης. Το Ινστιτούτο προσέφερε στέγη σε μια μικρή ομάδα νέων πτυχιούχων Γερμανών εβραϊκής καταγωγής, μεγάλης περιουσίας (γόνοι εργοστασιαρχών), κοσμοπολίτικης ανατροφής και μαρξιστικών πεποιθήσεων, οι οποίοι με την άνοδο του Χιτλερισμού στην εξουσία μετακόμισαν στην Αμερική όπου τους περίμεναν θέσεις σε κυβερνητικούς οργανισμούς και ακαδημαϊκές έδρες. Στη νέα τους χώρα, η ομάδα αυτή που περιελάμβανε τους Max Horkheimer, Theodor Adorno, Friedrich Pollock, Erich Fromm, Franz Neumann και Otto Kirchheimer, κατάλυσε στη Νέα Υόρκη και εδραιώθηκε στο πανεπιστήμιο Columbia. Εκτός από τους τρεις πρώτους που επέστρεψαν στη Γερμανία μετά τον πόλεμο, οι άλλοι, μαζί με τους Siegfried Kracauer και Charles Mills, έμειναν να διδάξουν σε πολλά και διάφορα αμερικάνικα πανεπιστήμια μέχρι τη δεκαετία του '60. Το μικρότερο, δυτικό παράρτημα των Φρανκφουρτιανών με εκφραστή τον Leo Lοwenthal έφτασε στην Καλιφόρνια και τα Stanford και Berkeley, όπου έτυχε οπαδών όπως οι Nevitt Sanford και (αργότερα) Theodore Roszak, εμπνευστής του όρου Αντικουλτούρα. Διασημότερος όλων ο επίσης 'Καλιφορνέζος' Herbert Marcuse, κυβερνητικός υπάλληλος της O.S.S (κατοπινής C.I.A) μέχρι το 1952 όταν και... χειραφετήθηκε για να επιδοθεί στη συγγραφή αναρχοαριστερών διατριβών, να εμπνευστεί το σύνθημα Make love not war και να αλωνίσει τις πανεπιστημιακές αίθουσες σε Columbia, Harvard, Brandeis, San Diego και ποιός ξέρει πόσα άλλα αμερικάνικα κολλέγια, φτάνοντας να χαρακτηριστεί 'πατέρας της Νέας Αριστεράς'.

[3] Timothy Leary, Dope Dealers-New Robin Hood, 1967:

"Ο έμπορος ναρκωτικών σου πουλάει το ουράνιο όνειρο. Είναι πολύ διαφορετικός από κάθε άλλον έμπορο επειδή τα αγαθά που διακινεί είναι η ελευθερία και η χαρά. Στα χρόνια που θα έρθουν οι τηλεοπτικές σειρές και οι ταινίες θα ανεβάσουν πολύ τον ναρκέμπορο της δεκαετίας του '60. Θα γίνει ο Ρομπέν των Δασών, ο πνευματικός αντάρτης, ο μυστηριώδης πράκτορας - θα πάρει τη θέση του ήρωα-cowboy ή του ήρωα του κλέφτες-και-αστυνόμοι." 

[4] Η ηθική της Αντικουλτούρας ήταν ελιτίστικη με κατεύθυνση από πάνω προς τα κάτω και αυτό αποδείχθηκε στην περίπτωση της κεντρικότερης hippie σκηνής, αυτής του San Francisco. Μιας υπερ-κολλεκτίβας σχηματισμένης γύρω στο '64 από ευκατάστατους αστούς, ανέμελους φοιτητές και μποέμ καλλιτέχνες με ντοπαρισμένες ενσυναισθήσεις και δημιουργικότητες, που, όχι μόνο δεν κατάφερε να επικοινωνήσει, διαχειριστεί και ενσωματώσει τις ορδές των νεολαίων -πολλοί άεργοι και άστεγοι, junkies και runaways- που άρχισαν να συσσωρεύονται στην πόλη μετά το '67, αλλά κατέρρευσε υπό το βάρος τους, με τα περισσότερα μέλη της αρχικής σκηνής να μετακομίζουν άρον-άρον.

[5] Ο λίβελος των αριστερών του Berkeley κατά των Hell's Angels με αφορμή την επίθεση:

"Η επίθεση ήρθε ως δυσάρεστο σοκ για όσους έβλεπαν τους Αγγέλους της Κολάσεως ως πρωτοπόρους του ανθρωπίνου πνεύματος, αλλά για όποιον τους ήξερε ήταν εντελώς λογική. Η ομαδική κοσμοθέαση των Αγγέλων ήταν ανέκαθεν φασιστική. Επιμένουν να θεωρούν ότι το φετίχ τους με τη σβάστικα δεν είναι κάτι περισσότερο από ένα αντικοινωνικό αστείο, ένα κόλπο που εγγυημένα ενοχλεί τους μονόχνωτους, τους φορολογούμενους - όλους εκείνους τους οποίους κακεντρεχώς χαρακτηρίζουν 'πολίτες'... Αν ήθελαν να είναι δημιουργικοί με την ενόχληση των μονόχνωτων θα άφηναν τη σβάστικα και θα διακοσμούσαν τις μηχανές τους με σφυροδρέπανα. Αυτό πραγματικά θα έκανε τις λεωφόρους κόλαση... εκατοντάδες κομουνιστές κακούργοι να αλωνίζουν την ύπαιθρο με μεγάλες μοτοσυκλέτες, ψάχνοντας για μπελάδες".

Δυστυχώς οι προλετάριοι του Berkeley δεν μας εξηγούν α) που ακριβώς εντοπίζουν τον Φασισμό στους ρέμπελους αντικομουνιστές Hell's Angels, β) πως το σφυροδρέπανο θα ήταν περισσότερο προκλητικό από τη σβάστικα σε μια χώρα που υπερηφανευόταν ότι είχε νικήσει το Ναζισμό, και γ) γιατί σε δημοσκόπηση των επομένων ημερών ανάμεσα σε εξήντα έξι κατοίκους του Oakland, το συλλαλητήριό τους υποστήριζαν οι πέντε.

[6] Hunter Thompson, Fear and Loathing in Las Vegas, σελ.81:

"Τώρα πλέον είμαστε όλοι πριζομένοι στο τριπάκι της επιβίωσης. Δεν έμεινε τίποτα από την ταχύτητα που κινούσε τα sixties. Τα ανεβαστικά ναρκωτικά χάνουν το στυλ τους. Αυτό ήταν το μοιραίο ελάττωμα στο τριπάκι του Tim Leary. Έσκασε μύτη στην Αμερική πουλώντας 'επέκταση συνειδητότητας' δίχως ποτέ του να αναλογιστεί τις ζοφερές πραγματικότητες που, ως γάντζοι κρεμάσματος κρεάτων, περίμεναν όλους εκείνους που τον πήραν στα σοβαρά. Μετά τη στρατιωτική ακαδημία του West Point και το Ιερατείο της ψυχιατρικής, το L.S.D πρέπει να του φάνηκε απολύτως λογικό... αλλά δεν υπάρχει και πολλή ικανοποίηση στη γνώση ότι χάλασε τον εαυτό του, μιας και γκρέμισε πάρα πολλούς άλλους μαζί του. Όχι πως δεν το άξιζαν: δεν υπάρχει καμμία αμφιβολία ότι συνάντησαν αυτό που τους περίμενε. Όλα εκείνα τα αξιολύπητα πρόθυμα πρεζάκια που νόμιζαν ότι θα μπορούσαν να αγοράσουν Ειρήνη και Κατανόηση με τρία δολάρια τη δόση. Όμως η αποτυχία τους είναι και δική μας αποτυχία. Αυτό που ο Leary γκρέμισε μαζί με τον εαυτό του ήταν η κεντρική παραίσθηση ενός ολάκερου λάϊφ-σταϊλ το οποίο αυτός βοήθησε να δημιουργηθεί... μιας γενιάς δια βίου σακάτηδων, αποτυχημένων αναζητητών, οι οποίοι ουδέποτε κατανόησαν την ουσιώδη, μυστική πλάνη της Ψυχεδελικής κουλτούρας: την απελπισμένη αξίωση ότι κάποιος -ή τουλάχιστον κάποια δύναμη- κρατά αναμμένο εκείνο το Φως στην άκρη του τούνελ."

Η καταδίκη των μεντόρων της Ψυχεδέλειας όπως οι Kesey και Leary είναι εμφατική - χρησιμοποιώντας όρους όπως "criples" ο Thompson σχεδόν προκαλεί την αντιπαραβολή των θυμάτων των ναρκωτικών της ειρήνης και της αγάπης, με αυτά του Βιετνάμ.

[7] Υπόδειγμα αλληλεγγύης: το 1970 οι αναρχικοί βομβιστές της Weather Underground φυγαδεύουν από τις ΗΠΑ τον δραπέτη Leary αφού πληρώνονται αδρά από τους χίπηδες ναρκεμπόρους της Brotherhood of Eternal Love. Όπως αναφέρει ιστοσελίδα αφιερωμένη στη B.E.L το ποσό ήταν 25.000 δολάρια που με σημερινά δεδομένα αντιστοιχεί σε 156.846 δολάρια.
Βusiness, as usual...

[8] Είναι γνωστή η κατάσταση με τον Waters που, όσο ηγεμονικός ήταν μέσα στους Floyd, τόσο υπάκουος γινόταν απέναντι στην κομουνίστρια μητέρα του και την τροτσκίστρια γυναίκα του.