Η περίπτωση του 'Συνταγματικού Τόξου'

1. Δημοκρατια

"Το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος, εκπροσωπώντας τους Έλληνες Εβραίους, πολίτες αυτής της χώρας, θεωρούμε ότι την 6η Μαΐου, με την εκλογή νοσταλγών του Φασισμού και του Ναζισμού, η Ελληνική Δημοκρατία δέχθηκε ένα ισχυρό πλήγμα. Είμαστε βέβαιοι ότι οι συμπολίτες μας, οι δημοκρατικές δυνάμεις του Ελληνικού Κοινοβουλίου, τα μέσα ενημέρωσης, και οι άνθρωποι του πνεύματος και του Πολιτισμού, θα συστρατευτούν ώστε να συνεχιστεί ο αγώνας κατά του ρατσισμού, της μισαλλοδοξίας και του Αντισημιτισμού. Έχουμε όλοι καθήκον να διατηρήσουμε την αξιοπρέπειά μας και να διαφυλάξουμε τις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του ανθρωπισμού". 

Ανακοίνωση του Κ.Ι.Σ, 09/05/2012

"Στις συζητήσεις που προκάλεσε η φασιστική δράση της Χρυσής Αυγής έρχεται και επανέρχεται το ερώτημα: ώς πότε η δημοκρατία μας θα ανέχεται τις βίαιες πρακτικές του νεοναζιστικού αυτού κόμματος; Γιατί δεν το θέτει εκτός νόμου; (...) Εκτός από την κυβέρνηση, την αστυνομία, τους εισαγγελείς και τους δικαστές (θα προσέθετα μάλιστα και το προεδρείο της Βουλής πλέον!) χρειάζεται και εμείς, ως κοινοί πολίτες, να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και να εκφράσουμε με κάθε τρόπο των αποτροπιασμό μας απέναντι στον κάθε μελανοχίτωνα".

Ν. Αλιβιζάτος, άρθρο στην εφημερίδα 'Καθημερινή', 23/09/2012

Η Δημοκρατία είναι ένας μηχανισμός απόδοσης της πολιτικής εξουσίας σε ένα σύνολο ανθρώπων, το οποίο δεν αριθμεί ούτε λίγους, ούτε τους πάντες, αλλά πολλούς. Ως μηχανισμός, η Δημοκρατία δεν έχει αισθήματα: δεν φοβάται, ούτε εκδικείται, παρά κινείται αδιαλείπτως για την κατανομή της εξουσίας σε όσους τηρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις (οι οποίες, παραδοσιακά, έχουν να κάνουν με την Εθνικότητα, την Καταγωγή και την Εντοπιότητα) και συναινούν με τον δημοκρατικό κατάλογο υποχρεώσεων και δικαιωμάτων. Ως μηχανισμός, η Δημοκρατία δεν διαθέτει ηθική και κάθε ηθικολογία περί αυτής είναι άτοπη [1]. Η όποια ηθική αποφασίζεται από τους πολίτες, αναλόγως των εκάστοτε περιστάσεων και με γνώμονα την επιβίωση και ευημερία της κοινότητας. Ως εκ τούτου, μια ηθική δεν μπορεί να είναι δημοκρατική, αλλά δημοκρατικά συμπεφωνημένη.

Η Δημοκρατία πραγματώνεται μέσα από την αρχή της Πλειοψηφίας και τρεις θεμελιώδεις συνθήκες, την Ισηγορία, την Ισονομία και την Ισοπολιτεία. Για κάθε έναν φορέα της εξουσίας ή πολίτη, η Ισηγορία διασφαλίζει ίδιες δυνατότητες πρόσβασης στον δημόσιο λόγο, η Ισονομία ίδια θέση απέναντι στον Νόμο και η Ισοπολιτεία, διασφαλίζει τη συμμετοχή στην εξουσία μέσω των ιδίων όρων και διαδικασιών. Στο σημερινό σύστημα φορείς της εξουσίας είναι οι αντιπρόσωποι των πολιτών, μισθωτοί πολιτικοί, κάτι που αποτελεί ολιγαρχικό συμβιβασμό από μόνο του καθώς η άμεση επαφή με την εξουσία περιορίζεται σε λιγότερους. Επίσης, λείπει ο βασικός μηχανισμός εξασφαλίσεως του ανεπηρέαστου της λαϊκής βουλήσεως από την επιρροή των ισχυρών [2] ατόμων και ομάδων, που είναι η Κλήρωση. Παρ'όλα αυτά, η ικανοποίηση της λαϊκής βουλήσεως δεν μπορεί να θεωρηθεί ανέφικτη, αν ο κάθε πολίτης μπορεί να ιδρύσει έναν κομματικό σχηματισμό ο οποίος, θεωρητικά, θα ανταγωνιστεί τους άλλους υπό καθεστώς Ισηγορίας, Ισονομίας και Ισοπολιτείας.

Από την κορυφή: IG I³ 36, 40, 54, 61, 79, 156. Κάποιες από τις καλύτερα διατηρημένες αθηναϊκές επιγραφές νόμων και συνθηκολογήσεων του 5ου αιώνα (πριν την υιοθέτηση του Ιωνικού αλφαβήτου το 403) όπου αναγράφεται στερεότυπα η φράση "ἔδοχσεν τε̑ι βολε̑ι καὶ το̑ι δέμοι": έτσι πιστεύει η βουλή και ο δήμος.

2. Εταιρεια και Συντεχνια

"Όσον αφορά το μαύρο στις οθόνες, αυτό δεν ήταν επιλογή μας. Εγινε διότι οι υπάλληλοι της ΕΡΤ κατέλαβαν το κτίριο και συνέχισαν να εκπέμπουν πειρατικά. Τι έπρεπε να κάνουμε; Να μείνει όλο το κράτος αιχμάλωτο συντεχνιών; (...) Ξέρετε, όπως έχουν δείξει τα πράγματα ως τώρα, ο κ. Βενιζέλος είναι εταίρος πλήρους ευθύνης." 

Α. Σαμαράς, συνέντευξη στην εφημερίδα 'Το Βήμα', 23/6/2013

Εταίρος στην Ελληνική πολιτική ορολογία σημαίνει μέλος λέσχης ή ομάδας πολιτικών συμφερόντων και επιδιώξεων, ή ακόλουθος και υποστηρικτής κάποιου προσώπου δεδομένης αναγνωρισιμότητας και επιρροής. Ο κύκλος των εταίρων ονομάζεται Εταιρεία ή Εταιρία. Συνώνυμοι του Εταίρου και της Εταιρείας είναι οι όροι Συνωμότης και Συνωμοσία, ενώ σπανιότερα έχει χρησιμοποιηθεί και ο όρος Επιτήδειος. Τα γνωστά σε εμάς κόμματα είναι μεν σύλλογοι και ομάδες πολιτικών συμφερόντων και δραστηριοτήτων, αλλά δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ακριβώς εταιρείες. Ακριβέστερο αντίστοιχο εταιρειών είναι τα γνωστά lobbies, υπερκομματικοί συνασπισμοί συμφερόντων με κίνητρα όχι απαραίτητα οικονομικά ή ιδεολογικά, που απαιτούν ειδικότερη δέσμευση από τα μέλη τους και δρουν πίσω από το πολιτικό προσκήνιο. Στην αρχετυπική πολιτική σκηνή της αρχαίας Αθήνας, οι Εταιρείες ήταν ιδιωτικές και ημίκλειστες πολιτικές συντεχνίες [3]. Μπορούμε να τις χαρακτηρίσουμε συντεχνίες, επειδή καταπιάνονταν με τις τεχνικές της συσπείρωσης και συντονισμένης δράσεως ως μέσο επίτευξης πολιτικών ή δικαστικών νικών, οι οποίες νίκες δεν θα επιτυγχάνονταν αλλιώς.

Η Εταιρεία είναι μια ισχυροποιημένη μειοψηφία με αυτόνομη δράση, που αποσκοπεί στην χειραγώγηση της παραγόμενης πολιτικής σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Για να το καταφέρει αυτό χρησιμοποιεί μέσα που ποικίλλουν, από τον παρασκηνιακό έλεγχο κομβικών σημείων στις διαδρομές της πλειοψηφικής βουλήσεως, μέχρι και την ένοπλη στάση. Κύριο μέλημα του εταιρισμού στη Δημοκρατία, είναι η δραστική περικοπή του αριθμού των φορέων της εξουσίας. Ο εταιρισμός ισχυροποιεί ένα μέρος του εκλογικού σώματος έναντι του συνόλου και το κάνει αυτό παρακάμπτοντας ή καταλύοντας τις αρχές της Ισηγορίας, Ισονομίας και Ισοπολιτείας. Στην συμπτωματολογία του εταιρισμού, κάποιοι επιδιώκουν να περικόψουν μέρος από τις διαθέσιμες στους ψηφοφόρους πολιτικές επιλογές [4]. Η προσπάθεια αυτή σημαίνει ότι όλες οι απόψεις δεν είναι εξίσου εκφράσιμες, όλοι οι νόμοι δεν είναι εξίσου εφαρμόσιμοι, όλες οι ψήφοι δεν είναι εξίσου επιδραστικές στη διαμόρφωση της πολιτικής. Με κυρίαρχο χαρακτηριστικό την μονομέρεια, το εταιρίζειν είναι η αποτελεσματικότερη μέθοδος ολιγαρχοποίησης της Δημοκρατίας [5]. Δεν έχει σημασία αν αυτή είναι άμεση ή αντιπροσωπευτική κι αν οι άρχοντες είναι αιρετοί ή κληρωτοί. Κόμβοι εξουσίας [6] και πολίτες που ρέπουν στην προνομιακότητα, πάντα θα υπάρχουν.

3. Συνταγματικο Τοξο

"Το 1945, όταν απελευθερώθηκε η Ιταλία, τα κόμματα της εθνικής αντίστασης που μετείχαν στην πρώτη κυβέρνηση της απελευθέρωσης και που ψήφισαν το 1947 το Σύνταγμα της χώρας, συγκρότησαν στην πράξη αυτό που επικράτησε να ονομάζεται «συνταγματικό τόξο» («arco costituzionale»). Ξεπερνώντας για τα «βασικά» τη διάκριση Δεξιάς και Αριστεράς, θέλησαν έτσι να δείξουν ότι είναι αποφασισμένα να απομονώσουν τον φασισμό, τον ρατσισμό και τη μισαλλοδοξία που αυτός εξέφραζε. Μήπως ήρθε η ώρα να συγκροτηθεί και στη χώρα μας ένα «συνταγματικό τόξο» για την Ελλάδα του αύριο, για την Ελλάδα του κράτους δικαίου, στην υπό διαμόρφωση ενωμένη Ευρώπη;"

Ν. Αλιβιζάτος, άρθρο στην εφημερίδα 'Καθημερινή', 3/1/2010

"Απευθυνόμαστε σε όλα τα πολιτικά κόμματα που λειτουργούν μέσα στη Βουλή. Σε όλα τ’ άλλα κόμματα ανεξαιρέτως, που συγκροτούν το λεγόμενο «συνταγματικό τόξο». (...) στους ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης, στους ανθρώπους του πολιτισμού, στους διαμορφωτές της κοινής γνώμης. (...) Πίσω από όλα αυτά υπάρχει μια βαθιά αντισημιτική και ισλαμοφοβική αντίληψη της ιστορίας και του κόσμου, η οποία είναι ταυτόχρονα και παγανιστική, δηλαδή σαφέστατα αντιχριστιανική." 

Ευ. Βενιζέλος, συνέντευξη τύπου εναντίον ρατσισμού, ξενοφοβίας και νεοναζισμού, 3/12/2012

Η εισαγωγή της περί του 'Συνταγματικού Τόξου' ρητορείας και τακτικής κατευθείαν από τη soffitta της Ιταλικής πολιτικής σκηνής, έγινε το 2010 από τον συνταγματολόγο Ν. Αλιβιζάτο, ένα καθ'όλα ενταγμένο μέλος της σύγχρονης, εγχώριας ολιγαρχίας. Μη δυνάμενος να ανεχθεί το ότι η χώρα δεν συμβάδιζε με τις πολυπολιτισμικές κοινωνίες της Ε.Ε. σε ρυθμούς ελληνοποίησης λαθρομεταναστών, ο Αλιβιζάτος πρότεινε την πολιτική περιθωριοποίηση όλων όσων αντιτίθονταν στο αντισυνταγματικό νομοσχέδιο Ραγκούση. Η πρόταση Αλιβιζάτου βρήκε ευήκοα ώτα (που αλλού) στη διαχρονικά αντιδημοκρατική ελλαδική Αριστερά [7]. Σειρά πήρε το 2012 ο επίσης συνταγματολόγος και κομματάρχης του άλλοτε κραταιού κεντροαριστερού Πα.Σο.Κ, σε μια προσπάθεια να επιβιβάσει τα ποσοστά του στην ταχεία του αντιφασισμού. Το 'Συνταγματικό Τόξο' έγινε έτσι κυβερνητική πολιτική. Οι δημοκρατικές εκτροπές και οι πολιτικές διώξεις που ακολούθησαν, αποτελούν μια made in Greece προσπάθεια απομίμησης της μεταπολεμικής τάξης πραγμάτων που προέκυψε στην Ιταλία του 1948.

Είναι προφανές σε όσους δημοκρατικούς, ότι το 'Συνταγματικό Τόξο' αποτελεί έμπρακτη απαξίωση μέρους της λαϊκής βουλήσεως και επιδεικνύει τα βασικά χαρακτηριστικά του εταιρισμού: την επιβολή μιας άποψης επί του κοινωνικού συνόλου, την εμφάνιση αδικημάτων γνώμης, την ασυλία από τον Νόμο, την παράτυπη λειτουργία των πολιτειακών θεσμών. Στις εκτροπές του πολιτεύματος που άρχισαν με την είσοδο του κόμματος Χρυσή Αυγή στη Βουλή, είδαμε αποκλεισμό υποψηφίου από την αντιπροεδρία του κοινοβουλίου, άρνηση του κοινοβουλευτικού ελέγχου από υπουργό, προφυλακίσεις βουλευτών κατά παράβαση του τεκμηρίου αθωότητας, παρακώλυση των πολιτικών τους υποχρεώσεων, μανιφέστα φρονηματικών διώξεων για πολίτες [8], βασικές παρατυπίες δικαστικών λειτουργών και συνεχή προπαγανδιστική εκστρατεία από τα μεγαλύτερα Μ.Μ.Ε. Στη μεταπολιτευτική μας κοινωνία, την αποσαθρωμένη από δεκαετίες ακραίας 'κεντροαριστεράς', οι ολιγαρχικοί δεν ανέχονται καμμία Ισηγορία, Ισονομία ή Ισοπολιτεία. Όμως στις εξαγγελίες των ολιγαρχικών και στις συνειδήσεις των πολιτών, δεν αποκαθηλώνεται η Ολιγαρχία αλλά η Δημοκρατία...



Σημειώσεις

[1] Η ερώτηση "Είναι δημοκρατία αυτή;" έχει γίνει σχόλιο που κολλάει σε κάθε άσχετη περίπτωση. Οι πιο διαβασμένοι ψέγουν την Δημοκρατία για τη σφαγή των Μηλίων το 415 π.α.χ.χ, πιστεύοντας ότι μια τέτοια πράξη δεν συνάδει με τα 'δημοκρατικά ήθη' της 'πολιτισμένης Αθήνας'. Άλλοι, με σημαία τα λεγόμενα 'ανθρώπινα δικαιώματα' συνοψίζουν τα επιχειρήματά τους στα κάτωθι:

"Οι ατομικές, συλλογικές και πολιτικές ελευθερίες αλλά και πληθώρα άλλων θεμάτων, όπως η δικαιοσύνη και οι διεθνείς σχέσεις της χώρας, δεν μπαίνουν σε ζυγαριά και δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο ψηφοφορίας από το λαό, καθόσον είναι πλέον ή βέβαιο ότι οι αντιδημοφιλείς κοινωνικές ή εθνικές ή θρησκευτικές ομάδες ή μισητές χώρες ή ακόμα και μεμονωμένα πρόσωπα θα βρεθούν στο στόχαστρο μιας ενδεχομένως αμόρφωτης και μισαλλόδοξης πλειοψηφίας, κατά παράβαση της αρχής του Κράτους Δικαίου, η οποία προβλέπει ισονομία και ισοπολιτεία και αξιώνει το σεβασμό κάθε προσώπου και των δικαιωμάτων αυτού."

Όμως η αμορφωσιά δεν είναι αποκλειστικό χαρακτηριστικό της πλειοψηφίας, όπως μαρτυρούν οι πάμπολλοι αγράμματοι βουλευτές, υπουργοί και πρωθυπουργοί που έχουν βρεθεί στην εξουσία. Η δε μισαλλοδοξία, το μίσος της πίστης του άλλου δηλαδή, έχει κατοχυρωθεί ιστορικά από την Ιουδαϊκή ιερατική ολιγαρχία η οποία και συνέγραψε τα ιερά δόγματα του Ιουδαϊσμού. Επίσης, στο στόχαστρο της εξουσίας εξακολουθούν να βρίσκονται κοινωνικές ομάδες ή μεμονωμένα πρόσωπα κάθε είδους, παρ'όλο που δεν υπάρχει δημοκρατία και δεν γίνονται δημοψηφίσματα.

[2] Ισχυρός μπορεί να είναι ο πλούσιος, ο έμπειρος και ειδικευμένος στην άσκηση της εξουσίας, ο επικοινωνιακός, ή ο ευνοημένος από τις συνθήκες.

[3] Ο όρος Εταίρος συναντάται στον Όμηρο και χρησιμοποιείται για άνδρες που συνδέονται από μια ειδική σχέση, ξεχωριστή από την φιλία ή την συντροφικότητα του πολεμιστή. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, οι εταιρείες προϋπήρχαν της Δημοκρατίας στα πολιτικά της αρχαίας Αθήνας, αφού από τις πρώτες αναφορές τους περιγράφονται ως δομές οργανωμένες και καθιερωμένες στον αθηναϊκό πολιτικό βίο. Η πρώτη τους ιστορική καταγραφή προκύπτει στη διαμάχη του Κλεισθένη με τον Ισαγόρα, πριν ακόμη ο πρώτος εξορισθεί: "καταλυθείσης δὲ τῆς τυραννίδος, ἐστασίαζον πρὸς ἀλλήλους Ἰσαγόρας ὁ Τεισάνδρου φίλος ὢν τῶν τυράννων, καὶ Κλεισθένης τοῦ γένους ὢν τῶν Ἀλκμεωνιδῶν. ἡττώμενος δὲ ταῖς ἑταιρείαις ὁ Κλεισθένης, προσηγάγετο τὸν δῆμον, ἀποδιδοὺς τῷ πλήθει τὴν πολιτείαν." (Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία, 20.1).
Το εταιρίζειν ήταν, πιθανότατα, οργανικό μέρος του προϋπάρχοντος αριστοκρατικού πολιτεύματος το οποίο παλαιόθεν λειτουργούσε μέσω της αναδείξεως ισχυρών ανδρών ως πόλων έλξης ακολούθων και οπαδών. Τότε, στον κύκλο της παράταξης που αξίωνε να εξουσιάσει, υπήρχαν επιφανείς ή πλούσιοι άνδρες με πολλούς οπαδούς και ισχυρούς συγγενείς ή σύμμαχους. Ως εκ τούτου, οι εταιρείες, ως συσπειρώσεις ανθρώπων που επιδίωκαν συντονισμένα να επιτύχουν τους σκοπούς τους μέσα σε ένα ανταγωνιστικό ή εχθρικό κοινωνικό περιβάλλον, είναι επιβιώσεις της αριστοκρατικής μεθόδου διεκδικήσεως της εξουσίας.
Παρά το γεγονός ότι και οι Δημοκρατικοί εταιρίζονταν, η αριστοκρατική φύση του θεσμού ήταν επόμενο να ευνοήσει την ανάπτυξη των ολιγαρχικών συσπειρώσεων. Η στάση των Τετρακοσίων που κατέλυσε την αθηναϊκή δημοκρατία από το 411 έως το 410, αποτελεί έργο μιας εταιρείας ολιγαρχικών υπό τον Πείσανδρο, με συντονισμένη δράση σε Αθήνα και Σάμο: "οἱ δὲ ἀμφὶ τὸν Πείσανδρον παραπλέοντές τε, (...) ἦλθον ἐς τὰς Ἀθήνας καὶ καταλαμβάνουσι τὰ πλεῖστα τοῖς ἑταίροις προειργασμένα." (Θουκυδίδης, Ιστορία, 8.65.1-2).

[4] Τυπική περίπτωση πολιτικού που προσπαθεί να συμμορφώσει τους πολίτες με 'νέα' για αυτούς δεδομένα, είναι ο Βενιζέλος στην ίδια συνέντευξη που παρατίθεται παρακάτω. Προσέξτε τι ακριβώς γράφει σε κάποιο σημείο:

"Οι Έλληνες πολίτες, πρέπει να καταλάβουν ότι η επιλογή της Χρυσής Αυγής δεν είναι μια πολιτική και κομματική επιλογή όπως όλες οι άλλες."

Αυτό μπορεί να φαίνεται ως προσωπική άποψη του Βενιζέλου για την Χρυσή Αυγή (επειδή λ.χ. δεν εμφανίζει χαρακτηριστικά που ο Βενιζέλος βλέπει σε άλλα κόμματα), την οποία προσπαθεί να εκθέσει στους Έλληνες πολίτες. Όμως στην πράξη, φαίνεται ότι ο Βενιζέλος κυριολεκτεί: η Χρυσή Αυγή δεν είναι ένα πολιτικό κόμμα διαθέσιμο προς υποστήριξη και ψήφιση μιας και, δια των μεθοδεύσεων του Βενιζέλου και των εταίρων του, τίθεται εκτός νόμου και εκτός εκλογών. Οι πολίτες καλά θα κάνουν να την ξεχάσουν.

[5] Ο Αριστοτέλης διακρίνει τους αριστοκρατικούς σε ολιγαρχικούς και μετριοπαθείς, στη βάση της συμμετοχής τους, ή μη, σε εταιρείες: μετά την αθηναϊκή καταστροφή στους Αιγός Ποταμούς, οι Αθηναίοι καλούνται να διαπραγματευτούν την επόμενη διακυβέρνηση της πόλεως. Οι δημοκρατικοί θέλουν Δημοκρατία, αλλά όσοι από τους "γνώριμους" συμμετείχαν σε εταιρείες (" οἱ μὲν ἐν ταῖς ἑταιρείαις ὄντες") μαζί με όσους επέστρεφαν από την εξορία (όπου τους είχαν στείλει οι δημοκρατικοί) θέλουν Ολιγαρχία. Οι υπόλοιποι από τους γνώριμους, που δεν συμμετείχαν σε εταιρείες ("οἱ δ᾽ ἐν ἑταιρείᾳ μὲν οὐδεμιᾷ συγκαθεστῶτες"), θέλουν αυτό που ο Αριστοτέλης ονομάζει "πάτριος πολιτεία". Το ζήτημα αποφασίζεται με την υποστήριξη του Λυσάνδρου στους ολιγαρχικούς, που φέρνει στην εξουσία τους Τριάκοντα το 404 (Αθηναίων Πολιτεία, 34.3).

[6] Π.χ. το Σύνταγμα έχει τους επίσημους 'ερμηνευτές' του, η Δικαιοσύνη έχει πολιτικούς προϊστάμενους, τα κέντρα διαμόρφωσης της πληροφορίας είναι ιδιωτικά, η νομική παραγωγή προσφέρεται σε συμβούλια υπουργών, κτλ.

[7] Επόμενη δημοσιευμένη αναφορά στο 'Συνταγματικό τόξο' γίνεται το 2011 από στέλεχος του Συ.Ρι.Ζα ονόματι Δημοσθένης Παπαδάτος, ο οποίος επικαιροποιεί την τοξολογία του Αλιβιζάτου . Τρεις μόλις ημέρες μετά την δημοσίευση του άρθρου του, βρίσκεται σε έλεγχο να έχει στην κατοχή του ταυτότητα κλεμμένη από το 2004. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, ο Παπαδάτος είχε βρει την επί επταετία περιπλανώμενη ταυτότητα λίγο πριν τον συλλάβουν και έσπευδε να την παραδώσει στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα.

[8] Στο προσφάτως εκδοθέν πόρισμα των ανακριτριών Ι. Κλάπα και Μ. Δημητροπούλου (δηλαδή σε επίσημο δικαστικό έγγραφο) διαβάζουμε τα εξής (σελ.9): "Μέλος της οργάνωσης αυτής είναι εκείνος, που υποτάσσει την βούληση του στη βούληση αυτής, χωρίς να είναι αναγκαία και η προσωπική συμμετοχή του στις κατ' ιδίαν πράξεις της οργάνωσης. Η ένταξη του μέλους εκδηλώνεται με την ενεργητική συμμετοχή του στις εκδηλώσεις και στις δραστηριότητες της εγκληματικής ομάδας, με την αποδοχή των σκοπών της, ενώ μπορεί να εκδηλώνεται με τη συμμετοχή σε στρατιωτική εκπαίδευση, εορταστικές συναθροίσεις, σε ομιλίες κλπ., με τη διάπραξη αξιόποινων πράξεων, με την προπαγάνδα υπέρ της οργάνωσης, με τη χρηματοδότηση ή με άλλες παροχές προς αυτή, με την προσέλκυση νέων μελών ή με άλλου είδους στήριξη της οργάνωσης."