Εσύ θα είσαι η γη

You will be the land and the land will be you. If you fail, the land will perish; If you thrive, the land will blossom.

Ο Merlin ξεφεύγει από τα ανθρώπινα (και από τα ζωικά ακόμα) μέτρα, επειδή ο βιολογικός του κύκλος είναι τελείως διαφορετικός. Η φυσιογνωμία του παραμένει ανέγγιχτη από τον χρόνο, καθ'όλη την διάρκεια της μιάμισης γενεάς που διαδραματίζεται στην ταινία του Boorman. Επίσης ο Merlin δεν μπορεί να ερωτευτεί και δεν κατανοεί την ερωτική ορμή. Δεν θα ποθήσει παρά μέσα στην παρακμή του, αφού έχει αναγγείλει την επικείμενη εξόδό του από αυτόν τον κόσμο. Όμως ο πόθος του δεν σημαίνει ότι θα γίνει και ο ίδιος ποθητός. Μόνο εκμεταλλεύσιμος.

Ο Merlin υπάρχει κάπου ανάμεσα στον κόσμο των ανθρώπων και τον κόσμο των θεών. Δεν κατανοεί τη γλώσσα του ευμετάβλητου και του ραγδαίου, επειδή κατανοεί αυτήν του δυσμετάβλητου και του παγίου. Φθόγγοι της φύσεως που διαρκούν έτη και συλλαβές που καλύπτουν εποχές ανθρώπινου χρόνου, στα αυτιά του Merlin αποτελούν λόγο με ροή και συνάφεια. Μεταφράζει τον λόγο της φύσεως στον ανθρώπινο για να απαντήσει σε ερωτήσεις, αλλά οι απαντήσεις του δεν προφταίνουν την ανθρώπινη προσοχή που έχει εστιάσει αλλού. Η στιγμιαία γλώσσα του ανθρώπινου σώματος, φευγαλέα νοήματα και κρίσιμες λεπτομέρειες τον προσπερνούν τελείως. Η Morgana τον έχει ήδη σπουδάσει όταν αυτός απλά στέκεται παρέκει και την κοιτάει επίμονα. Αμέσως μετά απομυθοποιεί τις ιδιαίτερες του ικανότητες (αυτό δηλαδή που δικαιώνει την ύπαρξή του) ως "στιγμές, φευγαλέες στιγμές". Η σταθερότητα είναι το μόνιμο κάλεσμα του Merlin προς τους ανθρώπους και σε αυτό έγκειται η τραγικότητά του. Διότι η αστάθεια (συμβολιζόμενη στη θυελλώδη σχέση Lanselot και Guenevere) είναι εγγενής και είναι αυτή που θα φέρει τον χαμό του, παρά την προσωπική του αποτυχία και προδοσία από την Morgana την οποία, ακόμη και ως σκιά από τον κόσμο των σκιών, επιστρέφει ώστε να χλευάσει για την ασταθή φύση της μαγείας της.

Σε αυτά τα χαρακτηριστικά του Merlin έρχεται να προστεθεί ο τεράστιος ρόλος του 'εκπροσώπου'. Ο Merlin είναι θρησκευτικός ηγέτης, αλλά στις χιλιετίες του παλαιού κόσμου η θρησκεία δεν είναι μια διμερής μνημονιακή συνθήκη μεταξύ του ανθρώπου και ενός εξωκοσμικού θεού. Σε μια εποχή μεταβατική ο Merlin εκπροσωπεί το παρελθόν, ολόκληρο τον κόσμο του παρελθόντος, από τα ανθρώπινα ήθη μέχρι την μορφολογία του φυσικού περιβάλλοντος. Καθώς η τάξη των ανθρώπων έρχεται να επιβληθεί στην φυσική τάξη, τα πάντα θα αλλάξουν. Ο θρησκευτικός ηγέτης το γνωρίζει και πράττει σύμφωνα με την Παράδοση, απλά αποσυρόμενος ώστε να παραδώσει χώρο στο καινούριο. Μια παραίτηση που θα μπορούσε να είναι το τελευταίο, ή το πρώτο μάθημα του παλαιού κόσμου προς τον νέο, που έρχεται βιαστικός, αμαθής και αβέβαιος. Αυτό το γεγονός και μόνο δίνει στην ταινία του Boorman έναν διακριτό παγανιστικό χαρακτήρα. Το σπαθί επιστρέφει στη λίμνη, η χαμένη σταθερότητα που θα βρίσκεται εκεί μέχρι ο νέος κόσμος να μάθει από τον παλαιό.

Το μεγάλο ευτύχημα για την ταινία του Boorman ήταν το ότι τον ρόλο του Merlin πήρε o Nicol Williamson, απλά ο καλύτερος Βρετανός ηθοποιός της γενιάς του. Όμως στο Excalibur δεν βλέπουμε μονάχα αυτό. Βλέπουμε τον καλύτερο ηθοποιό της γενιάς του στην ερμηνεία της ζωής του. Και ούτε αυτό. Nicol Williamson και Helen Mirren είχαν σχέση το 1975 όταν συμμετείχαν σε διασκευή του Macbeth, σχέση που έληξε γρήγορα αφήνοντας αισθήματα πικρά και αμοιβαία. Ο Boorman το γνώριζε και μια πενταετία μετά τους φέρνει αντιμέτωπους ως Merlin και Morgana. Παρ'όλο το ταλέντο των δύο πεπειραμένων θεατρικών ηθοποιών, η αρνητικότητα που υφέρπει γύρω τους ξεφεύγει από την υποκριτική και γίνεται αντιληπτή ως κάτι υπαρκτό. Ο ανταγωνισμός μεταξύ τους δίνει έναν Merlin αφελή και είρωνα και μια Morgana ψυχρή και εκδικητική, πέρα από τα όρια της οθόνης.


Πριν δύο περίπου χρόνια, ο Merlin ακολούθησε τους Lanselot και Mordred στον κόσμο των σκιών.